Súng bắn tỉa Zastava M93 - “Mũi tên đen” 12,7 mm của Serbia

Zastava Amrs là một công ty chế tạo vũ khí có trụ sở đặt tại thành phố Kragujevac, cộng hòa Serbia. Trước năm 1981, họ "đóng đô" ở Belgrade. 

Trong giai đoạn Thế chiến thứ II, nhà máy có tới 12.000 công nhân và 10.000 máy công cụ. Ngày nay, Zastava Arms còn sản xuất pháo, súng phòng không, súng trường, súng máy, lựu đạn và cả súng thể thao cho thị trường dân sự. 

Các sản phẩm nổi tiếng của công ty bao gồm súng bắn tỉa M76, súng trường tấn công M70, súng ngắn CZ 99... Ngoài ra vào năm 1993, Zastava đã thiết kế một khẩu súng bắn tỉa hạng nặng có tên gọi M93, hay được biết đến phổ biến hơn dưới tên gọi Black Arrow (Mũi tên đen).

Zastava Amrs đã dựa trên thiết kế của Mauser 98 - khẩu súng trường lừng danh đã trải qua quá trình phục vụ hơn 100 năm trước đó. Tuy nhiên M93 lớn hơn nhiều với cỡ nòng 12,7 mm tương thích 2 loại đạn 12,7 × 108 mm của khối Warsaw (hay của Nga) và 12,7 × 99 mm NATO (.50 BMG).

Phần thân phải nổi bật với khe thoát vỏ đạn rất lớn

Thân súng được gia công từ một khối thép chuyên dụng nên có trọng lượng khá nặng: 14,5 kg cho phiên bản dùng đạn 12,7 mm NATO, hoặc16 kg đối với biến thể dùng đạn Nga. 

Phần thân Zastava M93 dạng khối vuông với chiều dài khoảng 355 mm, cao 76 mm và rộng chừng 50 mm. Súng được sơn màu đen, không phản chiếu, có khả năng chống chịu thời tiết tốt, đây chính là lý do khiến nó mang tên gọi Black Arrow.

Nòng của 2 phiên bản có độ dài lần lượt 840 mm và 1.000 mm, được gắn tự do giúp tăng độ chính xác. Đầu nòng có thiết bị hãm nảy hình mũi tên với 2 tầng đối xứng hướng về phía sau một góc 60^o. Tỷ lệ xoắn của nòng súng là 1:15,5 inch (đối với loại đạn .50 BMG).

Tay nắm bố trí gần cuối nòng, nằm lệch về bên phải để thuận tiện cho việc di chuyển. Chân chống chữ V được hàn vào phía trên, có các tấm đỡ rộng để tránh bị lún xuống cát hoặc bùn khi ngắm bắn.

Đai gắn ống ngắm của Zastava M93

Súng sử dụng cơ chế nạp đạn thủ công, tức là xạ thủ phải lên đạn bằng tay từ hộp tiếp đạn có sức chứa 5 viên sau mỗi phát bắn. Khóa nòng có khối lượng 1,36 kg, đường kính 14,5 mm. 

Chiều dài cần lên đạn gần 90 mm, khóa nòng được bôi trơn, giúp xạ thủ có thể thu hẹp thời gian thao tác. Tuy nhiên trường hợp khẩu súng này bị kẹt khóa nòng là không hiếm. Bộ phận khóa an toàn của M93 nằm trong vành bao cò.

Vì là một khẩu súng tác chiến cự ly xa với tầm hoạt động thường trên 1.000 m, M93 không có thước ngắm dự phòng, súng sử dụng ống ngắm tiêu chuẩn 8 × 32 mm Zrak 8 được gắn thông qua 2 vòng đai, cho tầm bắn lý thuyết lên tới 1.800 m.

Binh sĩ của Quân đội Syria tự do (FSA) với một khẩu M93 đã được tùy biến

Ống ngắm Zrak 8 cho độ sáng cao và rõ, nhất là đối với các mục tiêu có kích thước lớn, ngoài ra nó cũng tạo ra ít sắc cầu sai, mặc dù ống kính như có một lớp phủ màu xanh lá cây. Tuy vậy khí tài này sở hữu độ chính xác không cao, có thể lựa chọn ứng viên thay thế tốt hơn như Nightforce NXS, hoặc các mẫu của Leupold.

Zastava M93 được sử dụng trong quân đội một số nước như Serbia, Indonesia hay Các tiểu vương quốc Arab thống nhất. Bất chấp lệnh cấm nhập khẩu, nó vẫn được bán trong các cửa hàng tại Mỹ và các nước phương Tây, cho nên vũ khí này tương đối phổ biến trong giới chơi súng.