BÀI 3. MA TUÝ, TÁC HẠI CỦA MA TUÝ (Sách cánh diều 10)

[trong tiết 1]

 I. QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ PHÒNG CHỐNG MA TÚY

Luật phòng, chống ma túy gồm 8 chương, 55 điều quy định về phòng, chống ma túy; quản lí người sử dụng trái phép ma túy; cai nghiện; trách nhiệm của cá nhân, gia đình, cơ quan, tổ chức trong phòng, choongsma túy; quản lí nhà nước và hợp tác quốc tế về phòng, chống ma túy.

1. Quy định tại luật phòng, chống ma túy.

a. Chất ma túy, cây có chứa chất ma túy và người nghiện ma túy.

-  Chất ma tuý là các chất gây nghiện, chất hướng thần được quy định trong danh mục do Chính phủ ban hành.

+ Chất gây nghiện là chất kích thích, ức chế thần kinh dễ gây tình trạng nghiện đối với người sử dụng.

+ Chất hướng thần là kích thích, ức chế thần kinh hoặc gây ảo giác nếu sử dụng nhiều lần có thể dẫn tới tình trạng nghiện đối với người sử dụng.

-   Cây có chứa chất ma túy : cây thuốc phiện, cây coca, cây cần sa và các loại cây khác có chứa chất ma túy do chính phủ ban hành. Người là người sử dụng chất ma túy, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần và bị lệ thuộc vào các chất này.

b. Các hành vi nghiêm cấm.

- Trồng cây có chứa chất ma tuý;

-  Sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, bảo quản, mua bán, phân phối, giám định, xử lý, trao đổi, xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh, nghiên cứu trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma tuý, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần; Sử dụng, tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý; xúi giục, cưỡng bức, lôi kéo, chứa chấp, hỗ trợ việc sử dụng trái phép chất ma tuý;

-  Sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất, sử dụng trái phép chất ma tuý;Hợp pháp hoá tiền, tài sản do phạm tội về ma tuý mà có;

- Chống lại hoặc cản trở việc cai nghiện ma tuý;Trả thù hoặc cản trở người có trách nhiệm hoặc người tham gia phòng, chống ma tuý.

- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn, nghề nghiệp để vi phạm pháp luật về phong, chống ma túy. Các hành vi trái phép khác về ma túy.

c. Trách nhiệm của cá nhân, gia đìnhtrong phòng, chống ma túy.

- Tuyên truyền giáo dục thành viên trong gia đình về tác hại của ma túy và thực hiện quy định pháp luật về phòng, chống ma túy.

- Quản lí ngăn chặn thành viên trong gia đình vi phạm pháp luật về phòng, chống ma túy.

- Thực hiện đúng chỉ định của người có thẩm quyền về sử dụng thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất, thuốc thú ý có chứa chất ma túy, tiền chất.

- Hợp tác với các cơ quan chức năng trong đấu tranh với tội phạm và tệ nạn ma túy.

- tham gia hỗ trợ hoạt động cai nghiện ma túy; theo giỏi , giúp đỡ người cai nghiện hòa nhập với cộng đồng; phòng, chống tái nghiện ma túy.

- Cung cấp kịp thời thông tin về tội phạm, tệ nạn ma túy và việc trồng cây có chứa chất ma túy cho cơ quan công an hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền; tham gia xóa bỏ cây có chứa chất ma túy do chính quyền địa phương tổ chức.

2. Quy định tại một số văn bản khác.

Giải quyết tình huống 1. Điều 247, Bộ luật Hình sự quy định rõ về tội trồng cây thuốc phiện, cần sa hoặc các loại cây có chứa chất ma túy: " Người trồng những loại cây này sẽ bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm khi phạm các trường hợp sau: Đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án mà còn vi phạm, trồng từ 500 đến dưới 3.000 cây. Người nào trồng 3.000 cây trở lên, phạm tội có tổ chức sẽ bị phạt tù từ 3 đến 7 năm. Trường hợp chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị xử phạt hành chính từ 2 đến 5 triệu đồng theo khoản 3, Điều 21, Nghị định 167/2013/NĐ-CP".

Giải quyết tình huống 2. Điều 194 “Bộ luật hình sự 2015” sửa đổi, bổ sung quy định vê Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy:

“1. Người nào tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma tuý, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm”.

Pháp luật hình sự quy định người phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy là trường hợp người phạm tội với lỗi cố ý. Nghãi là, người phạm tội nhận thức rõ hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán ma túy của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra; hoặc người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó có thể xảy ra, tuy không mong muốn nhưng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra.

Mặt khác, theo quy định tại điểm 3.2 Điều 3 Mục II Thông tư liên tịch 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP thì:

- “Tàng trữ trái phép chất ma túy” là cất giữ, cất giấu bất hợp pháp chất ma túy ở bất cứ nơi nào (như trong nhà, ngoài vườn, chôn dưới đất, để trong vali, cho vào thùng xăng xe, cất giấu trong quần áo, tư trang mặc trên người hoặc theo người…) mà không nhằm mục đích mua bán, vận chuyển hay sản xuất trái phép chất ma túy. Thời gian tàng trữ dài hay ngắn không ảnh hưởng đến việc xác định tội này”.

- Còn “vận chuyển trái phép chất ma túy” là hành vi chuyển dịch bất hợp pháp chất ma túy từ nơi này đến nơi khác dưới bất kỳ hình thức nào (có thể bằng các phương tiện khác nhau như ô tô, tàu bay, tàu thủy…; trên các tuyến đường khác nhau như đường bộ, đường sắt, đường hàng không, đường thủy, đường bưu điện…; có thể để trong người như cho vào túi áo, túi quần, nuốt vào trong bụng, để trong hành lý như vali, túi xách v.v…) mà không nhằm mục đích mua bán, tàng trữ hay sản xuất trái phép chất ma túy khác.

Người giữ hộ, hoặc vận chuyển trái phép chất ma túy cho người khác, mà biết rõ mục đích mua bán trái phép chất ma túy của người đó, thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội mua bán trái phép chất ma túy với vai trò đồng phạm

-  Trong trường hợp trên, mặc dù túi ma túy tìm được trên xe của bạn và thực tế là bạn đang vận chuyển túi ma túy đó cho người quen tuy nhiên bạn không hề hay biết về việc người kia cất giấu ma túy trong balo mà việc vận chuyển chỉ là vô tình. Do đó, bạn không thỏa mãn dấu hiệu về mặt chủ quan của tội tàng trữ hay vận chuyển trái phép chất ma túy nên bạn sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội này.

[trong tiết 2]

II. TÁC HẠI CỦA TỆ NẠN MA TÚY VÀ HÌNH THỨC, CON ĐƯỜNG GÂY NGHIỆN.

1. Tác hại của ma túy.

- Đối với người nghiện

+ Gây tổn hại về sức khoẻ thể chất

+ Gây tổn hại về tinh thần. Các công trình nghiên cứu về người nghiện ma tuý khẳng định rằng nghiện ma tuý gây ra một loại bệnh tâm thần đặc biệt.

+  Gây tổn hại về kinh tế, tình cảm, hạnh phúc gia đình

- Đối với nền kinh tế.

+ Hàng ngàn tỉ đồng bị người nghiện tiêu phí

+ Hàng năm Nhà nước phải chi phí hàng ngàn tỷ đồng cho việc xóa bỏ cây thuốc phiện…

+ Làm suy giảm lực lượng lao động của gia đình và xã hội cả về số lượng và chất lượng…

+ Ảnh hưởng đến tâm lý của các nhà đầu tư nước ngoài, khách du dịch.

+ Làm lũng đoạn và chi phối thị trường tiền tệ các nước

+ Là nguyên nhân hình thành tổ chức Maphia

- Đối với an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội.

+ Xuất nhập cảnh trái phép, phát sinh tội phạm rửa tiền ảnh hưởng đến kinh tế của đất nước.

+ TNMT là nguyên nhân làm nảy sinh, gia tăng tình hình tội phạm trong nước gây ảnh hưởng đến ANTT (trộm, cướp, buôn bán ma túy, buôn bán người, khủng bố...);

+ TNMT là NN, ĐK nảy sinh, phát triển các TNXH khác (mại dâm, cờ bạc...);

+ Gây bất ổn về tâm lý cho QCND trên địa bàn.

2. Hình thức con đường gây nghiện ma túy

a. Quá trình nghiện ma túy.

Sử dụng lần đầu tiên -> Thỉnh thoảng sử dụng-> sử dụng thường xuyên -> Sử dụng do phụ thuộc.

Quá trình mắc nghiện: Lâu hay mau phụ thuộc vào các yêu tố : Độc tính của chất ma túy; Tần suất sử dụng ; Hình thức sử dụng (tiêm chích, hút, hít, uống) ; Thái độ của người sử dụng.

b. Một số nguyên nhân dẫn đến nghiện các chất ma tuý

- Nguyên nhân khách quan

+ Do ảnh hưởng của mặt trái cơ chế thị trường, lối sống thực dụng, buông thả... một số học sinh không làm chủ được bản thân .

+ Sự tác động của lối sống thực dụng, văn hoá phẩm độc hại dẫn đến một số em có lối sống chơi bời, trác táng, tham gia vào các tệ nạn xã hội.

+ Sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường, xã hội trong quản lý học sinh, sinh viên ở một số địa phương chưa thực sự có hiệu quả.

+ Công tác quản lý địa bàn dân cư ở một số địa phương chưa tốt. 

+ Do một bộ phận các bậc cha mẹ thiếu quan tâm đến việc học tập, sinh hoạt của con, em.

- Nguyên nhân chủ quan:

+ Do thiếu hiểu biết về tác hại của ma tuý, nên nhiều em học sinh bị những đối tượng xấu kích động, lôi kéo sử dụng ma tuý, tham gia vận chuyển, mua bán ma tuý.

+ Do muốn thoả mãn tính tò mò của tuổi trẻ, thích thể hiện mình, nhiều em đã chủ động đến với ma tuý.

+ Do tâm lý đua đòi, hưởng thụ; nhiều em học sinh có lối sống buông thả.

+ Một số trường hợp do hoàn cảnh gia đình bất lợi.

III. TRÁCH NHIỆM CỦA HỌC SINH TRONG PHÒNG, CHỐNG MA TÚY

- Nghiêm túc thực hiện chương trình giáo dục và phòng, chống ma túy; phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống ma túy cho học sinh do nhà trường tổ chức.

- Học tập, nghiên cứu nắm vững những quy định của pháp luật đối với công tác phòng, chống ma tuý và nghiêm chỉnh chấp hành.

- Không sử dụng ma tuý dưới bất kỳ hình thức nào.

- Không tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc làm những việc khác liên quan đến ma tuý.

- Khuyên nhủ bạn học, người thân của mình không sử dụng ma tuý hoặc tham gia các hoạt đông vận chuyển, mua bán ma tuý.

- Khi phát hiện những học sinh, sinh viên có biểu hiện sử dụng ma tuý hoặc nghi vấn buôn bán ma tuý phải báo cáo kịp thời cho Thầy, Cô giáo để có biện pháp ngăn chặn.

- Nâng cao cảnh giác tránh bị đối tượng xấu rủ rê, lôi kéo vào các việc làm phạm pháp, kể cả việc sử dụng và buôn bán ma tuý.

- Có ý thức phát hiện những đối tượng có biểu hiện nghi vấn dụ dỗ học sinh, sinh viên sử dụng ma tuý hoặc lôi kéo học sinh, sinh viên vào hoạt động vận chuyển, mua bán ma tuý; báo cáo kịp thời cho Thầy, Cô giáo hoặc cán bộ có trách nhiệm của nhà trường.

- Phát hiện những đối tượng bán ma tuý xung quanh khu vực trường học và kịp thời báo cáo cho Thầy, Cô giáo, cán bộ nhà trường.

- Tích cực tham gia phong trào phòng, chống ma tuý do nhà trường, tổ chức đoàn, tổ chức hội phụ nữ phát động.

- Hưởng ứng và tham gia thực hiện những công việc cụ thể, góp phần thực hiện nhiệm vụ phòng, chống ma tuý tại nơi cư trú, tạm trú do chính quyền địa phương phát động.