BÀI 2: MỘT SỐ HIỂU BIẾT VỀ NỀN QUỐC PHÒNG TOÀN DÂN, AN NINH NHÂN DÂN

MỞ ĐẦU

Xây dựng nền QPTD là hoạt động của cả nước, trên mọi lĩnh vực, lấy lực lượng vũ trang (LLVT) là lực lượng nòng cốt. Quốc phòng không đồng nghĩa với quân sự, với chiến tranh, nó được thực hiện trong thời bình nhằm mục đích tự vệ, phòng thủ đất nước, nhưng không thụ động phải chủ động ngăn chặn, đẩy lùi, làm thất bại mọi âm mưu của kẻ thù và sẵn sàng đánh thắng khi chiến tranh xảy ra. Chiến lược quốc phòng tối ưu là chiến lược giữ nước mà không phải tiến hành chiến tranh, là chiến lược giải quyết hợp lý các mối quan hệ giữa kinh tế với quốc phòng và các mặt hoạt động khác của xã hội. Vì vậy, Nghị quyết Ðại hội X của Ðảng đã xác định rõ: "Xây dựng nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân vững mạnh toàn diện; bảo vệ vững chắc Tổ quốc, độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; bảo vệ Ðảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; bảo vệ an ninh chính trị, an ninh kinh tế, an ninh tư tưởng văn hóa và an ninh xã hội; duy trì trật tự, kỷ cương, an toàn xã hội; giữ vững ổn định chính trị của đất nước, ngăn ngừa, đẩy lùi và làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá, thù địch, không để bị động, bất ngờ"

NỘI DUNG

Tư tưởng chỉ đạo của Đảng về thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trong thời kì mới:

1. Khái niệm cơ bản về quốc phòng, an ninh.

a) Quốc phòng: QP là tổng thể các hoạt động đối nội, đối ngoại của nhà nước về quân sự, chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học… để phòng thủ quốc gia.

b) Quốc phòng toàn dân: Nền quốc phòng mang tính chất “của dân, do dân, vì dân”, phát triển theo phương hướng toàn dân, toàn diện, độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường và ngày càng hiện đại; Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lí, nhân dân làm chủ.

c) An ninh quốc gia: Là sự ổn định, phát triển bền vững của chế độ xã hội chủ nghĩa và nước CHXHCN Việt Nam, sự bất khả xâm phạm độc lập, chủ quyền thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

d) An ninh nhân dân: Là sự nghiệp của toàn dân, do dân tiến hành, lực lượng an ninh nhân dân làm nòng cốt dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lí của Nhà nước.

2. Những tư tưởng chỉ đạo của Đảng:

- Kết hợp chặt chẽ hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam là xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

- Kết hợp QP và an ninh với kinh tế.

- Gắn nhiệm vụ QP với nhiệm vụ an ninh, phối hợp chặt chẽ hoạt động quốc phòng, an ninh với hoạt động đối ngoại.

- Cũng cố QP, giữ vững an ninh quốc gia là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của Đảng, Nhà nước và của toàn dân.

- Hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ Tổ quốc, thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng về xây dựng nền QP toàn dân và an ninh nhân dân, tăng cường quản lí nhà nước về quốc phòng an ninh.

- Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, công an, đối với sự nghiệp củng cố nền QPTD, ANND vững mạnh.

3. Nhiệm vụ, nội dung, biện pháp xây dựng nền quốc phòng, an ninh trong thời kỳ mới:

a. Đặc điểm:

- Nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân là nền quốc phòng, an ninh “của dân, do dân, vì dân”. Bởi vì:

+ Thể hiện truyền thống, kinh nghiệm quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc; phản ảnh bản chất của nền quốc phòng, an ninh của nước ta; thể hiện tính nhất quán đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và Pháp luật của Nhà nước về lĩnh vực quốc phòng, an ninh.

+ Luôn tạo sức mạnh tổng hợp lớn nhất trong quá trình xây dựng nền quốc phòng, an ninh.

+ Trách nhiệm của các tổ chức, các cấp, ngành địa phương trong tổ chức, hiệp đồng, hướng dẫn.

- Nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân nhằm mục đích duy nhất là tự vệ chính đáng.

+ Thể hiện tính chủ động xây dựng quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân.

+ Là cơ sở thực hiện mục tiêu bảo vệ Tổ quốc, chế độ xã hội chủ nghĩa và bảo vệ cuộc sống của nhân dân; làm thất bại mọi âm mưu thôn tính và lật đổ của các thế lực thù địch.

+ Tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn: “Không có gì quý hơn độc lập tự do!” để củng cố, xây dựng nền quốc phòng, an ninh.

- Sức mạnh nền quốc phòng toàn dân , an ninh nhân dân là cơ sở để triển khai một chiến lược tổng hợp bảo vệ Tổ quốc.

- Nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân  được xây dựng toàn diện và từng bước hiện đại.

- Nền quốc phòng toàn dân  gắn chặt chẽ với nền an ninh nhân dân.

b. Mục đích:

- Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ;

- Bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ;

- Bảo vệ sự nghiệp đổi mới, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước;

- Bảo vệ lợi ích quốc gia, lợi ích dân tộc;

- Bảo vệ an ninh chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội…;

- Giữ vững ổn định chính trị, môi trường hòa bình, phát triển đất nước theo định hướng XHCN.

c. Nhiệm vụ:

- Nhiệm vụ xây dựng nền quốc phòng toàn dân:

  Bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia; đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược, làm thất bại âm mưu “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ hiện nay của các thế lực phản động.

- Nhiệm vụ xây dựng nền an ninh nhân dân:

  Giữ vững sự ổn định và phát triển trong mọi hoạt động của xã hội; đấu tranh chống lại mọi hành động gây rối, phá hoại; giữ gìn trật tự an toàn xã hội, bảo vệ thành quả của xã hội và tính mạng, tài sản của mỗi gia đình và công dân.

d. Nội dung xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân:  

* Xây dựng tiềm lực nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân:

  Xây dựng toàn diện, nhưng lưu ý 4 yếu tố sau đây:

- Một là: Xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần:

  Hiện nay cần tập trung:

+ Xây dựng tình yêu quê hương đất nước, có lòng tin tuyệt đối với Đảng, Nhà  nước, chế độ.

+ Xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân.

+ Giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội.

+  Luôn chăm lo mọi mặt đời sống cho nhân dân.

+ Thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục quốc phòng, an ninh; nâng cao cảnh giác cách mạng.

- Hai là: Xây dựng tiềm lực kinh tế:

  Hiện nay cần tập trung:

+ Nhận thức được mối quan hệ của sự kết hợp giữa kinh tế với quốc phòng, an ninh và quốc phòng, an ninh với kinh tế.

+ Tạo được thế bố trí chiến lược thống nhất về phát triển kinh tế với quốc phòng, an ninh, đảm bảo từng bước ổn định và phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện đời sống nhân dân đi đôi với tăng cường, củng cố quốc phòng, an ninh.

+ Đảm bảo cơ sở vật chất cho quốc phòng, an ninh  trong thời bình và thời chiến; bảo đảm tính cơ động của nền kinh tế, có khả năng chuyển từ thời bình sang thời chiến và duy trì sự phát triển của nền kinh tế; bảo đảm sức sống của nền kinh tế, có khả năng ngăn ngừa, hạn chế được tối đa sự phá hoại của kẻ thù trong thời bình và trong chiến tranh.

+ Gắn xây dựng cơ sở hạ tầng của nền kinh tế với xây dựng cơ sở hạ tầng của nền quốc phòng, an ninh.
+ Có kế hoạch động viên nền kinh tế khi tình hình đòi hỏi.

+ Không ngừng cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của các lực lượng vũ trang nhân dân.

+ Tăng cường hội nhập trong kinh tế để củng cố quốc phòng, an ninh.

- Ba là: Xây dựng tiềm lực khoa học, công nghệ:

   Hiện nay cần tập trung:

+ Huy động tổng lực các ngành khoa học, công nghệ quốc gia cho quốc phòng, an ninh.

+ Chú trọng đào tạo, bồi d­ưỡng, sử dụng đội ngũ cán bộ khoa học, kỹ thuật. Kết hợp giữa đội ngũ cán bộ nghiên cứu về kinh tế với nghiên cứu quốc phòng, an ninh.

+ Đổi mới và từng bước hiện đại hóa cơ sở hạ tầng, phòng thí nghiệm, cơ sở nghiên cứuđể phục vụ cho khoa học, công nghệ, quốc phòng, an ninh

- Bốn là: Xây dựng tiềm lực quân sự, an ninh:

   Hiện nay cần tập trung:

+ Xây dựng quân đội và công an theo hướng “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, nâng cao chất lượng tổng hợp, lấy xây dựng chính trị làm cơ sở.

+ Gắn quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất n­ước với quá trình xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật, vũ khí trang bị cho lực l­­ượng vũ trang.

+ Xây dựng đội ngũ cán bộ trong lực l­ượng vũ trang nhân dân đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

+ Chuẩn bị về mọi mặt, xây dựng các phương án, đề phòng các tình huống có thể xảy ra, sẵn sàng động viên thời chiến để đối phó và giành thắng lợi trong mọi tình huống.

+ Tiếp tục tăng cường công tác nghiên cứu khoa học quân sự, nghệ thuật quân sự, chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc luôn phù hợp với sự tiến bộ của khoa học kĩ thuật.

+ Thực hiện công tác giáo dục quốc phòng với mọi đối tượng. Tổ chức học tập và chấp hành nghiêm chỉnh Luật Nghĩa vụ quân sự và luật An ninh nhân dân.

 * Xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân:

  Ngày nay, xây dựng thế trận  quốc phòng toàn dân, an ninh  nhân dân là thế trận toàn dân giữ nước, toàn dân tham gia bảo vệ an ninh đất nước. Thế trận đó sẽ được chuyển hoá, kết hợp chặt chẽ với “lực” nhằm tạo nên sức mạnh to lớn để giành thắng lợi và chủ động đối phó với mọi tình huống phức tạp có thể xảy ra.

  Nội dung chủ yếu của thế trận thể hiện:

- Kết hợp  thế trận quốc phòng toàn dân với thế bố trí chiến lược về kinh tế - xã hội.

- Kết hợp phân vùng chiến lược về quốc phòng, an ninh với phân vùng kinh tế  theo nguyên tắc bảo vệ đi đôi với xây dựng.

- Xây dựng, bố trí hậu phương tạo chỗ dựa cho thế trận quốc phòng, an ninh.

- Xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh (thành phố), tạo nền tảng của thế trận quốc phòng, an ninh.

- Tổ chức xây dựng “kế hoạch phòng thủ dân sự”: an toàn, hiệu quả.

- Triển khai   các lực lượng chiến đấu sẵn sàng đối phó với mọi tình huống có thể xảy ra

- Kêt hợp xây dựng cơ sở hạ tầng của nền kinh tế với cải tạo địa hình, xây dựng các công trình quốc phòng, an ninh trọng điểm.

e. Những biện pháp xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân vững mạnh hiện nay:

* Tăng c­ường công tác giáo dục quốc phòng, an ninh.

- Nội dung cần tập trung: (SGK)

- Đối tượng giáo dục: toàn dân, trước hết là cán bộ, đảng viên, những người công tác trong các cơ quan, đoàn thể, trường học; thế hệ trẻ: học sinh, sinh viên.

* Tăng cư­ờng sự lãnh đạo của Đảng, đổi mới và nâng cao hiệu lực quản lí của Nhà n­ước đối với nhiệm vụ xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân.

* Không ngừng nâng cao chất lượng các lực lượng vũ trang nhân dân, nòng cốt là quân đội và công an.

3. Nâng cao trách nhiệm của học sinh trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân:

-  Học sinh phải luôn tích cực học tập tốt, rèn luyện tốt, có niềm tin vào thắng lợi của công cuộc đổi mới đất nước, vững tin vào con đường xã hội chủ nghĩa mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn.

- Mỗi học sinh phải không ngừng học tập, bồi dưỡng lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, góp sức cùng với toàn Đảng, toàn dân phấn đấu vì mục tiêu “Dần giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.

- Phải nâng cao nhận thức về kết hợp hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng luôn đi đôi với bảo vệ đất nước. Từ đó, phát huy trách nhiệm của mình cùng toàn dân ngăn chặn các hành động chống phá của kẻ thù để giữ vững  an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trong giai đoạn hiện nay.

- HS phải tự giác, tích cực học tập nâng cao trình độ hiểu biết về mọi mặt, nắm vững kiến thức về quốc phòng, an ninh; luyện tập các kĩ năng quân sự, an ninh và chủ động tham gia các hoạt động về quốc phòng, an ninh do nhà trường, địa phương tổ chức.  

- Trước mắt cần phải tích cực học tập, tìm hiểu được những nội dung cơ bản về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân xây dựng vững chắc nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân của đất nước để bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

V/ Câu hỏi ôn tập:

1. Nhiệm vụ xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân?
2. Nội dung xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân hiện nay?
3. Trách nhiệm của học sinh với xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân vững mạnh?
4. Những biện pháp chủ yếu xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân?